اظهارنامه مالياتي چيست؟
كارنامه مالي يك سال كاري اشخاص حقيقي يا حقوقي كه جهت محاسبه ماليات به اداره امور مالياتي تسليم مي شود را اظهارنامه مالياتي گويند.شركت ها پس از شروع فعاليت مي بايست در 4 ماه اول هر سال اظهارنامه مالياتي ارائه بدهند.براي مثال كاركرد سال 91 خود را در دفاتر و صورت هاي مالي بايد از ابتداي فروردين 92 تا انتهاي تيرماه 92 به دارايي دهند.پيشنهاد ما به شما اين است كه حتماَ اين كار انجام شود و در صورتيكه كاركردي هم نداشتيد دفاتر سفيد و اظهارنامه سفيد ارسال نماييد.اين كار بسيار ساده بوده و از طريق پست هم انجام مي شود.اما چنانچه، سازماني با داشتن فعاليت،اظهارنامه و دفاتر خود را به صورت صوري و براي نشان دادن عدم فعاليت خود سفيد تحويل دهد به دليل تخلف شامل علي الراس مي شود.
نحوه ي ارائه ي اظهارنامه مالياتي:
شيوه ي ارائه ي اظهارنامه به صورت خود اظهاري مي باشد. موديان مي بايست با داشتن كد اقتصادي 16 رقمي اطلاعات خود را به صورت الكترونيكي از طريق پيش ثبت نام در سامانه مالياتي وارد و اقدام به گرفتن اظهارنامه مالياتي نمايند.
بنابراين، شخص با قيد كردن ميزان درآمد خود ماليات لازمه را پرداخت مي نمايد.لازم به ذكر است چنانچه در محاسبه سود و زيان اشتباه شده باشد با ارائه مدارك لازم به مدت يك ماه از تاريخ انقضاي تسليم اظهارنامه جهت رفع اشتباهات زمان داده مي شود.
مراحل و فرآيند تكميل اظهارنامه الكترونيكي
۱- پيش ثبت نام شماره اقتصادي و دريافت كد رهگيري
۲- تأييد اطلاعات پيش ثبت نام و دريافت پاكت نامه حاوي اطلاعات كاربري
۳- ثبت نام شماره اقتصادي
۴- تأييد اطلاعات ثبت نام
۵- دريافت و تكميل اظهارنامه الكترونيك
۶- ارسال اظهارنامه و دريافت كد رهگيري
۷- دريافت و پرداخت قبوض پرداختي ماليات به صورت الكترونيك
اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي
چگونه اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي را تهيه و ارسال كنيم؟
در اين مقاله قصد داريم تا به ارائه آخرين قوانين اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي سال ۹۸ بپردازيم. همان طور كه مي دانيم تيرماه يكي از ماههايي است كه فعاليت مالياتي شركت ها و موسسات افزايش چشمگيري پيدا مي كند. بنابراين تصميم گرفتيم مطلب زير را براي آموزش نحوه تهيه و ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي بپردازيم.
اظهارنامه مالياتي عملكرد چيست؟
قبل از اينكه به آموزش تهيه اظهارنامه مالياتي برسيم، بايستي درباره آن اطلاعات كاملي به شما ارائه دهيم. بنابراين ابتدا بايد بدانيم كه اظهارنامه مالياتي عملكرد چيست؟
اظهارنامه مالياتي عملكرد به فرمي گفته مي شود كه هم اشخاص حقوقي و هم اشخاص حقيقي موضوع قانون ماليات هاي مستقيم هستند ، برحسب نوع فعاليتشان تهيه و به اداره سازمان مالياتي كشور ارسال مي نمايند. اين اشخاص بايستي در اين فرم به اظهار درآمد، هزينه ، بدهي ، دارايي ، سرمايه ، معافيت ، بخشودگي مالياتي و … همچنين اطلاعات هويتي و مكاني بپردازند.
طبق ماده ۱۱۰ قانون ماليات هاي مستقيم تمام اشخاص حقوقي كه در اداره ثبت شركت ها به ثبت رسيده اند بايد هر سال مالي ترازنامه و سود و زيان و … را در فرم اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي تهيه و ارسال نمايند. همچنين تشكل هاي قانوني كه از وزارتخانه ذيربط داراي مجوز فعاليت هستند و همچنين اتحاديه هاي صنفي نيز طبق قانون بايد قبل از پايان سال مالي اقدام به ثبت نام اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي نمايند.
مدارك لازم براي تهيه اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي :
۱. صورت ترارنامه اشخاص حقوقي
۲. صورت سود و زيان
۳. مبلغ درآمد و فروش داخلي و خارجي
۴. گردش حساب مواد اوليه و كالاي ساخته شده و كالاي بازرگاني (ريالي ) وساير كالاها
۵. صورت بهاي تمام شده كالاي ساخته شده و فروش رفته براي شركت هاي توليدي، بازرگاني
۶. صورت قراردادها و درآمد پيمانكاري و بهاي تمام شده پروژه براي شركت هاي پيمانكاري
۷. مانده سود و زيان دوره قبل و گردش حساب تعديلات سنواتي
۸. شماره ثبت دفاتر قانوني و كد رهگيري براي اشخاص حقوقي
۹. مبلغ ماليات هاي پرداخت شده
۱۰. نام كاربري ، رمز عبور و كد رهگيري پيش ثبت نام براي ارسال اينترنتي اظهارنامه و شماره كارت بازرگاني و مجوز فعاليت
۱۱. اطلاعات ملك اجاري مورد استفاده مودي
۱۲. اطلاعات فروش سال قبل و درصد افزايش در سال جاري
مراحل تهيه اظهارنامه مالياتي عملكرد:
بنابراين در ادامه ابتدا به نحوه انجام پيش ثبت نام الكترونيك خواهيم پرداخت و پس از آن مراحل تهيه و ارسال اظهارنامه مالياتي عملكرد را شرح خواهيم داد.
1- پيش ثبت نام الكترونيك: در اين مرحله اطلاعات پايه اي از شما دريافت مي شود. در ادامه پس از تكميل اطلاعات درخواستي و فشردن كليد تاييد نهايي وارد مرحله بعدي خواهيد شد. چنانچه تا هفت روز اطلاعات خود را تاييد نكنيد پرونده ايجاد شده به صورت خودكار حذف خواهد شد.
2-صحت سنجي اطلاعات: در اين مرحله بخشي از اطلاعات ثبت شده شما در مرحله پيش ثبت نام از منابع مختلف سازماني استعلام و صحت آن مورد بررسي قرار خواهد گرفت. چنانچه به هر دليل در اطلاعات مغايرتي وجود داشته باشد، موضوع از طريق پيامك به شما اطلاع داده شده و مجددا بايستي وارد سامانه پيش ثبت نام گرديده و مرحله يك را تكرار نماييد.
3- توليد و ارسال اطلاعات كاربري: در صورتي كه اطلاعات اوليه پيش ثبت نام شما مورد تاييد سازمان قرار گيرد براي شما يك نام كاربري و كلمه عبور ايجاد خواهد شد. اين اطلاعات به صورت پيامك به شماره تلفن همراه ثبتي شما ارسال خواهد شد. بايد دقت داشت اطلاعات كاربري محرمانه بوده و مسئوليت سوء استفاده از آن برعهده شما خواهد بود.
4-ثبت نام الكترونيك: پس از دريافت اطلاعات كاربري شما بايد وارد سامانه ثبت نام شده و از بخش اظهارنامه هاي مالياتي، اظهارنامه مالياتي مورد نياز خود را دانلود نماييد. پس از ورود بايستي اطلاعات تكميلي در خصوص بنگاه اقتصادي خود را در فرم هاي اين سامانه تكميل نماييد.
بنابراين با استفاده از اطلاعات ثبت نام مي توان به تسليم اظهارنامه مالياتي پرداخت و موديان نسبت به تكميل ثبت نام، رفع ايرادات احتمالي اين مرحله از طريق سامانه ثبت نام اقدام نمايند.
بايد توجه داشته باشيد كه اطلاعات وارد شده در اين سامانه غيرقابل ويرايش است. بنابراين پس از ويرايش اطلاعات و تاييد آن براي به روز رساني آنها در سامانه اظهارنامه مالياتي مي توانيد از گزينه دريافت اطلاعات هويتي استفاده نماييد.
همچنين مي توانيد اطلاعات پايه كه در مرحله ثبت نام وارد كرده ايد ويرايش نماييد. در نهايت پس از تكميل همه اطلاعات خواسته شده كليد تاييد نهايي را فشار دهيد.
5- اعتبارسنجي ستادي و ميداني اطلاعات و رسيدن به مرحله نهايي 45: در اين مرحله تمامي اطلاعات شما در مرحله ثبت نام در واحدهاي ستادي و واحدهاي ميداني و همچنين پرونده فيزيكي مالياتي شما در حوزه بررسي شده و در صورت وجود مغايرت پيامكي جهت اصلاح اشكالات به شما ارسال خواهد شد.در نهايت چنانچه اطلاعات ثبت نام شما مورد تاييد سازمان قرار گيرد شما به مرحله نهايي 45 رسيده و امكان استفاده از خدمات سازمان را خواهيد داشت.
مهلت ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي :
طبق ماده ۱۱۰ق.م.م اشخاص حقوقي مي بايست حداكثر تا ۴ماه پس از پايان سال مالي اظهارنامه مالياتي خود را تهيه و به سازمان امور مالياتي ارسال نمايد. از آنجا كه سال مالي عمده شركت ها منطبق بر سال شمسي است بنابراين حداكثر مهلت قانوني ارسال اظهارنامه اين نوع شركتها ۰۴/۳۱/** خواهد بود.
عواقب عدم ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي :
چنانچه شركتها و موسسات ،تشكل هاي قانوني و اشخاص حقيقي مكلف به تهيه و ارسال اظهارنامه مالياتي نسبت به تسليم آن در موعد مقرر اقدام نكنند مشمول جرايم و تبعات قانوني زير خواهند شد.
۱.طبق ماده ۱۹۲ ق م م جريمه عدم ارايه اظهارنامه براي شركتها و اشخاص حقيقي ۳۰% نسبت به ماليات متعلقه و غير قابل بخشش و طبق ماده ۲۰۱ هرگاه مؤدي به قصد فرار از ماليات از روي آگاهي و عمد به ترازنامه و حساب سود و زيان يا به دفاتر و اسناد و مداركي كه براي تشخيص ماليات ملاك عمل مي باشد و برخلاف حقيقت تهيه و تنظيم شده است استناد نمايد يا براي سه سال متوالي از تسليم اظهارنامه مالياتي و ترازنامه و حساب سود و زيان خودداري كند علاوه بر جريمه ها و مجازات هاي مقرر در اين قانون از كليه معافيت ها و بخشودگي هاي قانوني در مدت مذكور محروم خواهد شد.
۲.طبق بند ت ماده ۱۳۲ق م م شرط برخورداري از هرگونه معافيت مالياتي براي اشخاص حقيقي و حقوقي فعال در مناطق آزاد و سايرمناطق كشور تسليم اظهارنامه مالياتي در موقع مقرر قانوني است. اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي شامل ترازنامه و حساب سود و زيان طبق نمونه هاي است كه توسط سازمان امور مالياتي تهيه مي شود.
مزاياي ارسال اظهارنامه مالياتي عملكرد :
علي رغم اينكه تهيه و ارسال اظهارنامه مالياتي براي موديان مالياتي بسيار وقت گير است. اما ارسال اظهارنامه مالياتي براي موديان مي تواند مزاياي قانوني فراهم نمايد. طبق ماده ۱۸۹ شركتهايي كه سه سال متوالي اظهارنامه ارسالي آنها مورد قبول اداره امورمالياتي واقع شود و اعتراضي به برگ تشخيص صادره نداشته باشند مشمول استفاده از ۵ درصد جايزه خوش حسابي نسبت به مالياتهاي پرداخت شده ۳ سال مي شوند.
اصلاح اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي پس از ارسال :
طبق تبصره ماده ۲۲۶ ق م م به موديان مالياتي اجازه داده مي شود، در صورتي كه در اظهارنامه مالياتي تسليمي از نظر محاسبه و درج اطلاعات اشتباهي رخ داده باشد ظرف يك ماه از تاريخ انقضاي مهلت تسليم اظهارنامه مالياتي نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه مالياتي اصلاحي تسليم نمايند.
مراحل ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقوقي :
ابتدا بايد به سايت طرح جامع مالياتي به نشاني www.tax.gov.ir مراجعه كنيد و نرم افزار اظهارنامه مالياتي را دانلود و پس از آن مراحل زير را اجرا كنيد.
۱. نصب نرم افزار اظهارنامه مالياتي عملكرد
۲.مطالعه راهنماي تكميل اظهارنامه
۳.واردكردن نام كاربري و رمز عبور وكدرهگيري پيش ثبت نام براي عملياتي شدن اظهارنامه مالياتي
۴.پاسخ به سوالات صفحه ۳ اظهارنامه و درج اطلاعات مورد درخواست
۵.واردكردن اطلاعات حسابداري در اظهارنامه مالياتي
۶.درج و تكميل صفحه۱۲ ( ترازنامه) اظهارنامه مالياتي
۷.درج و تكميل صفحه۱۳ ( سود وزيان) اظهارنامه مالياتي
۸.رفع مغايرت اختلاف ترازنامه در صورت وجود
۹.تكميل صفحه ۲۶ اظهارنامه اشخاص حقوقي و درج اقلام معاف و تعيين ماليات ابرازي براي اشخاص حقوقي
۱۰.تكميل صفحه ۲۷ اظهارنامه اشخاص حقوقي و بستن اظهارنامه
۱۱.بررسي اظهارنامه و تطبيق مبلغ درآمد مندرج با اظهارنامه ارزش افزوده و گزارش فصلي جهت ارسال به اداره امور مالياتي
۱۲.اقدام براي ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقيقي و حقوقي و اخذ كد رهگيري
۱۳.تهيه نسخه چاپي اظهارنامه پس از ارسال
۱۴.بايگاني اسناد و مدارك و آماده شدن براي رسيدگي به اظهارنامه مالياتي ارسالي
مدارك لازم براي تهيه اظهارنامه مالياتي اشخاص حقيقي :
۱. صورت ترارنامه اشخاص حقيقي
۲. صورت سود و زيان
۳. مبلغ درآمد و فروش داخلي و خارجي
۴. گردش حساب مواد اوليه و كالاي ساخته شده و كالاي بازرگاني (ريالي ) وساير كالاها
۵. صورت بهاي تمام شده كالاي ساخته شده و فروش رفته براي شركت هاي توليدي، بازرگاني
۶. صورت قراردادها و درآمد پيمانكاري و بهاي تمام شده پروژه براي شركت هاي پيمانكاري
۷. مانده سود و زيان دوره قبل و گردش حساب تعديلات سنواتي
۸. شماره ثبت دفاتر قانوني و كد رهگيري براي اشخاص حقوقي و اشخاص حقيقي گروه اول
۹. مبلغ ماليات هاي پرداخت شده
۱۰. نام كاربري ، رمز عبور و كد رهگيري پيش ثبت نام براي ارسال اينترنتي اظهارنامه و شماره كارت بازرگاني و مجوز فعاليت
۱۱. اطلاعات ملك اجاري مورد استفاده مودي
۱۲. اطلاعات فروش سال قبل و درصد افزايش در سال جاري
مهلت ارسال اظهارنامه مالياتي اشخاص حقيقي :
اشخاص حقيقي وفق ماده ۱۰۰ ق.م.م حداكثر بايد تا ۳۱ خرداد هر سال اظهارنامه مالياتي عملكرد خود را ارسال و ماليات متعلق را پرداخت نمايند.
نكته : بنا به تبصره 2 ماده 101 قانون ماليات هاي مستقيم در اعمال سقف معافيت سالانه در زمان دريافت اظهارنامه، خواهشمند است ارسال اظهارنامه الكترونيكي واحد كسبي كه تمايل داريد معافيت بيشتري به درآمد مشمول ماليات آن تعلق گيرد را در اولويت اول قرار دهيد.
خود اظهاري
مؤدي دقيق تر از هركس ديگري از ميزان دارايي و درآمد خود اطلاع دارد بنابراين اظهار ماليات به وسيله مؤدي و همكاري او با اداره دارايي، تشخيص و ارزيابي ماليات را آسان تر مي كند. اظهار ماليات از طرف مودي به وسيله تسليم اظهار نامه صورت مي گيرد.
اظهارنامه فرم چاپي مخصوصي است كه از طرف وزارت اقتصادي و دارايي تهيه و در اختيار موديان قرار مي گيرد. تسليم اظهارنامه قانونا براي موديان يك تكليف است افراد بايد با داشتن كد اقتصادي ۱۶ رقمي اطلاعات خود را از طريق پيش ثبت نام در سامانه مالياتي وارد كرده و اقدام به گرفتن اظهار نامه مالياتي نمايند.
در اين روش اشخاص حقيقي يا حقوقي بايد ميزان ماليات خود را بدون دخالت مميزين و كارشناسان سازمان امور مالياتي به صورت واضح بيان كنند به گونه اي كه هيچ گونه شك و شبهه اي در آن وجود نداشته باشد. كارشناسان سازمان امور مالياتي پس از بررسي مدارك ارسالي توسط شخص حقيقي يا حقوقي و اطمينان از صحت مدارك ارسالي و عدم تخلف از قوانين مالياتي ماليات اعلام شده را مي پذيرند و همان مقدار پرداخت ماليات براي شخص منظور مي گردد.
تشريفات اخذ ماليات از طريق خوداظهاري
1- رسيدگي به اسناد و مدارك مودي
مطابق ماده ۲۲۹ قانون ماليات هاي مستقيم مامورين تشخيص مي توانند براي رسيدگي به اظهار نامه يا تشخيص هر گونه درآمد مودي به كليه دفاتر و اسناد و مدارك مربوط مراجعه و رسيدگي نمايند و مودي مكلف به ارائه و تسليم آن ها مي باشد و در غير اين صورت بعداً به نفع او در امور مالياتي آن سال قابل استناد نخواهد بود.
2-تحقيق و رسيدگي به اسنادي كه نزد اشخاص ثالث (اشخاص حقوق خصوصي) است.
مطابق ماده ۲۳۰ قانون ماليات هاي مستقيم اشخاص ثالث كه مدارك و اسناد حاكي از تحصيل درآمد نزد آن ها موجود است با مراجعه مامورين تشخيص بايد اسناد و مدارك مزبور را به آن ها تسليم نمايند. منظور از اشخاص ثالث كليه اشخاص حقيقي و حقوقي حقوق خصوصي غير از مودي و مأمور مالياتي به عنوان دو شخص طرف قضيه است. چنانچه اشخاص ثالث از ارائه اسناد و مدارك و اطلاعات مربوط به مودي و درآمد او خودداري نمايند مسئول جبران خسارات وارده به دولت بوده و از طريق دادستان كل كشور مكلف به ارائه اسناد و اطلاعات خواهند شد.
3- تحقيق از طريق تحصيل اطلاعات از دواير دولتي
در مواردي كه ادارات امور مالياتي كتبا از وزارت خانه ها و موسسات دولتي، شركت هاي دولتي، نهادهاي انقلابي، شهرداري ها و ساير موسسات عمومي غير دولتي اطلاعات و اسناد لازم را در زمينه فعاليت و معاملات و درآمد مودي بخواهند مراجع مذكور مكلفند رونوشت گواهي شده اسناد مربوط و هرگونه اطلاعات لازم را در اختيار آنان بگذارند.
تنبيهات و جرائم مالياتي
قانون گذار مؤديان بد حساب را تهديد كرده است كه در صورتي كه از انجام تكاليف قانوني خود و پرداخت ماليات استنكاف كنند با استفاده از ابزار هاي زير با آن ها مقابله خواهد كرد:
1- محاسبه ماليات به شيوه عليالراس
در راستاي احترام به مؤدي قانون گذار اصل را بر صحت اظهارات او گذاشته است اما اگر مؤدي از انجام تكاليف خود امتناع كند يا صادقانه رفتار نكند مأمور مالياتي راسا اقدام به تشخيص و ارزيابي خواهد نمود. اين شيوه راه حل نهايي در تشخيص ماليات مؤدياني است كه با اداره ماليات همكاري نمي كنند و در واقع نوعي مجازات براي مؤديان مذكور محسوب مي گردد. اين شيوه يكي از مواردي است كه ارزيابي ماليات توسط اداره امور مالياتي صورت مي گيرد.
- در موارد زير درآمد مؤديان از طريق علي الراس تشخيص داده مي شود:
- در صورتي كه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زيان يا حساب درآمد تسليم نگردد.
- در صورتي كه مدارك و گزارشات مورد نظر با توجه به درخواست مميز ارائه نگردد.
- در صورتي كه مدارك داده شده از نظر اداره مالياتي غير قابل رسيدگي باشد.
2- جريمه و حبس
در مواردي قانون ماليات هاي مستقيم براي كساني كه از انجام وظايف قانوني خود امتناع يا در ارزيابي و كسر و وصول ماليات ديگران ( در مواردي كه مكلف به كسر ماليات ديگران هستند ) قصور نمايند مجازات حبس يا جريمه پيش بيني كرده است.
3- محروميت از معافيت و بخشودگي
در بعضي موارد مؤدي از پرداخت ماليات به شرط تسليم اظهارنامه و نگهداري اسناد و دفاتر قانوني معاف خواهد بود و اگر از انجام اين وظايف خودداري نمايد از معافيت برخوردار نمي شود.
4- ممنوع الخروج شدن
مطابق ماده ۲۰۲ قانون ماليات هاي مستقيم سازمان امور مالياتي كشور مي تواند از خروج بدهكاران مالياتي و مديران اشخاص حقوقي حقوق خصوصي از بابت درآمد مشمول ماليات شخص حقوقي كه مربوط به دوران مديريت آنان مي باشد جلوگيري نمايد.
5- ابطال اسناد انتقال صوري
در صورتي كه مؤديان مالياتي به قصد فرار از پرداخت ماليات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر و يا فرزندان نمايند سازمان امور مالياتي كشور مي تواند به ابطال اسناد مذكور از طريق مراجع قضايي اقدام نمايد.
6- مجازات اداري
در مواردي كه مكلفين به كسر ماليات وزارتخانه ها، شركت يا موسسه دولتي يا شهرداري باشد، مسئولين امر مشمول مجازات مقرر طبق قانون تخلفات اداري خواهند شد.
- اشخاصي كه ملزم به تنظيم و تسليم اظهارنامه مالياتي هستند
- تمام اشخاصي كه به صورت حقيقي يا حقوقي به فعاليت خود مشغولند.
- اشخاصي كه در خارج از ايران اقامت دارند اما درآمد و فعاليت آن ها از طريق ايران است.
- تمام اشخاص غير ايراني فعال در ايران كه از راه هاي مختلف موفق به كسب درآمد شده اند.